Jak się pozbyć świerzbu? Czy leczenie jest trudne? Jak rozpoznać i wyleczyć świerzb? 

Świerzb jest chorobą zakaźną. Choć często kojarzony z przeszłością lub niedostatkiem, nadal pozostaje aktualnym problemem zdrowotnym, który dotyka ludzi na całym świecie. Jest to choroba skóry wywołana przez pasożyta znanego jako roztocze sarcoptes scabiei (świerzbowiec ludzki). Pomimo postępów w dziedzinie medycyny i higieny, świerzb nadal występuje, a jego leczenie może być czasami wyzwaniem. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym jest świerzb, jak rozpoznać jego objawy, oraz jak skutecznie wyleczyć tę uciążliwą dolegliwość. 

Świerzbowiec ludzki jest to pasożyt, który kopuluje i składa jaja w warstwie zewnętrznej skóry człowieka. Po kilku dniach z jaj wykluwają się larwy, które zaczynają drążyć tunele i nory, co prowadzi do wystąpienia intensywnego swędzenia oraz zmian skórnych. Świerzb to choroba zakaźna. Pierwsze objawy zakażenia, takie jak silny świąd skóry, grudki, czy wysypka, łatwo pomylić z innymi schorzeniami skórnymi. Jego konsekwencje mogą być bardzo przykre i mogą prowadzić do znacznego dyskomfortu i pogorszenia jakości życia.
Świerzb to choroba skóry, ale może być uciążliwa zarówno dla ciała, jak i umysłu. Jej konsekwencje mogą wpływać na jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Dlatego też ważne jest zrozumienie tej dolegliwości, jej objawów oraz skutecznych metod leczenia. W dalszej części artykułu przyjrzymy się szczegółom związanym z rozpoznawaniem objawów świerzbu, diagnozą, leczeniem oraz sposobami zapobiegania tej chorobie. Zapewnienie odpowiedniej diagnozy i leczenia jest kluczowe dla szybkiego powrotu do zdrowia i komfortu.

Objawy świerzbu – jak rozpoznać świerzb, jak wyglądają zmiany skórne?

Zmiany na skórze pojawiają się przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Widoczne są głównie na dłoniach i stopach, na skórze głowy, oraz w okolicy oczu i ust Rozpoznanie świerzbu może być czasami trudne, ale istnieją pewne kryteria, które pomagają zidentyfikować tę chorobę.

• Świąd: Najbardziej charakterystycznym objawem świerzbu jest świąd. Świerzb charakteryzuje się występowaniem intensywnego świądu, który najczęściej występuje lub dodatkowo nasila się w nocy.
• Strupy: Świąd może być bardzo uciążliwy i nieustępliwy, co powoduje, że chorzy rozdrapują rany. W wyniku intensywnego drapania się, u osób zakażonych świerzbem może dojść do powstawania strupów.
• Czerwone plamki: Mogą pojawić się na skórze, szczególnie w miejscach gdzie roztocze sarcoptes scabiei kopulują, takich jak fałdy skórne, nadgarstki, łokcie, między palcami, pachy, a także na pośladkach.
• Tuneliki i linie na skórze: Są to charakterystyczne ślady kopulacji roztoczy na skórze, zazwyczaj widoczne gołym okiem jako drobne, niewyróżniające się paski.
• Wielowarstwowe skorupy naskórka: Szczególnie ciężka postać świerzbu to tzw. świerzb norweski (hiperkeratotyczny). W tej postaci choroby może nie występować świąd i wysypka, ale charakterystyczne jest tworzenie się wielowarstwowej skorupy ze zrogowaciałych, łuszczących się warstw naskórka.

Diagnoza świerzbu – jak dochodzi do zarażenia i pierwsze objawy choroby.

Diagnoza świerzbu to kluczowy etap w walce z tą uciążliwą chorobą skórną. Aby zrozumieć proces diagnozy, warto najpierw poznać, jak dochodzi do zarażenia świerzbowcem oraz jakie są pierwsze charakterystyczne objawy tej choroby. 

Świerzb, jako choroba zakaźna skóry, przenoszony jest drogą kontaktu bezpośredniego. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z zarażoną osobą, odzieżą, lub przedmiotami, które miały bezpośredni kontakt ze skórą zarażoną roztoczami. Roztocze te są niewidoczne gołym okiem i mogą przetrwać na powierzchniach od 3 dni do 3 tygodni, dlatego łatwo można je przenieść poprzez bezpośredni kontakt fizyczny lub wspólne używanie pościeli oraz ręczników. Świerzb może zaatakować osoby w każdym wieku i o różnym statusie społecznym, jednak najczęściej występuje u osób w podeszłym wieku lub dzieci. Zarazić się świerzbem można w placówkach, gdzie jest dużo ludzi, takich jak szkoły, przedszkola czy hotele, w wyniku używania zarażonej pościeli i ręczników lub nieodpowiedniej higieny osobistej. 

Objawy świerzbu mogą różnić się w zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu oraz od czasu trwania zakażenia. Pierwszym charakterystycznym objawem jest intensywny świąd, który zazwyczaj nasila się w nocy, kiedy roztocze są najbardziej aktywne. Świąd jest często nie do zniesienia i może prowadzić do trudności w zaśnięciu oraz znacznego pogorszenia jakości życia. Oprócz świądu, mogą pojawić się również inne objawy, takie jak czerwone plamki, guzki lub grudki na skórze. Szczególnie w okolicach fałdów skórnych, nadgarstków, łokci, pach i pachwin, a także na pośladkach i narządach płciowych. Do rozwoju świerzbu często dochodzi też między palcami. Charakterystycznym znakiem zarażenia świerzbowcem są również linie lub tuneliki na skórze, które są śladem kopulacji roztoczy. Te linie mogą być widoczne gołym okiem lub wymagać badania skóry pod mikroskopem. 

Rozpoznanie świerzbu może być czasami trudne, ponieważ objawy tej choroby mogą być mylone z innymi schorzeniami skórnymi, takimi jak alergie czy łuszczyca. Jednak istnieją pewne kryteria, które mogą pomóc w postawieniu diagnozy. Lekarz może przeprowadzić dokładny wywiad medyczny, zapytać o objawy i historię kontaktu z osobami zarażonymi świerzbowcem. Ponadto, badanie skóry pod mikroskopem w celu identyfikacji charakterystycznych tuneli lub linii oraz potwierdzenie obecności roztoczy może być kluczowym krokiem w diagnozie. 

Leczenie świerzbu – jak złagodzić objawy? Jak się pozbyć świerzbu – domowe sposoby, leki na świerzb. Czy konieczna jest wizyta u lekarza?

Leczenie świerzbu może być czasami wyzwaniem, zwłaszcza gdy dochodzi do zakażenia większej liczby osób w rodzinie lub w otoczeniu. Istnieje jednak kilka skutecznych metod leczenia i terapii świerzbu, które mogą pomóc w jego wyeliminowaniu oraz złagodzeniu objawów świądu. Wśród najczęściej używanych leków i preparatów na świerzb występują: 

1. Permetryna: Jest to substancja aktywna o działaniu przeciwpasożytniczym, skuteczna w eliminacji roztoczy sarcoptes scabiei – pasożytów odpowiedzialnych za wywołanie świerzbu. Działa poprzez paraliżowanie i zabijanie roztoczy, co prowadzi do szybkiego złagodzenia objawów choroby. Lek ten jest dostępny w postaci kremu lub maści, które nakłada się na całe ciało (z wyjątkiem twarzy u niemowląt i małych dzieci) i pozostawia na skórze przez określony czas, zazwyczaj od 8 do 12 godzin, po czym zmywa. Permetryna jest często pierwszym wyborem lekarzy w leczeniu świerzbu ze względu na swoją skuteczność i stosunkowo niskie ryzyko działań niepożądanych.
2. Iwermektyna: Jest to lek przeciwpasożytniczy, który może być stosowany doustnie lub w formie zastrzyków. Działa poprzez paraliżowanie i zabijanie pasożytów, w tym roztoczy sarcoptes scabiei. Jest szczególnie skuteczna w przypadkach opornych na leczenie permetryną, lub u osób nietolerujących tego leku. Lek ten może być stosowany przez osoby starsze, dorosłych oraz dzieci w wieku powyżej 15 lat. Jednakże, stosowanie iwermektyny u kobiet w ciąży oraz u dzieci poniżej 15 roku życia wymaga szczególnej ostrożności i konsultacji z lekarzem.
3. Benzoesan benzylu: Jest to substancja chemiczna stosowana w postaci maści lub emulsji, która działa przeciwpasożytniczo. Niszczy roztocze poprzez działanie toksyczne na ich układ nerwowy, co prowadzi do ich śmierci. Lek ten jest alternatywnym środkiem w leczeniu świerzbu, szczególnie w przypadkach nietolerancji lub oporności na inne leki. Jednakże, może wywoływać podrażnienie skóry u niektórych pacjentów, dlatego zaleca się ostrożność w jego stosowaniu.
4. Kremy z kortykosteroidami: Kremy zawierające kortykosteroidy, takie jak hydrokortyzon, mogą być stosowane w celu łagodzenia objawów świądu i zmniejszenia stanu zapalnego skóry w wyniku zakażenia świerzbowcem. Chociaż nie eliminują one samego pasożyta, mogą znacznie poprawić komfort pacjenta podczas trwania leczenia.
5. Krotamiton: maść lub płyn stosowany w leczeniu świerzbu. Kurację prowadzi się przez 3 do 5 dni.
6. Maść siarkowa: Jest tanim i łatwo dostępnym preparatem, ma działanie przeciwzapalne i odkażające, łagodzi objawy świądu.

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w leczeniu świerzbu, zawsze należy skonsultować się z lekarzem, który zdiagnozuje, czy konieczne jest leczenie. Lekarz dobierze odpowiedni preparat oraz ustali odpowiednią dawkę i sposób stosowania, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby i ewentualne przeciwwskazania medyczne. Lekarz może również przeprowadzić ocenę skuteczności leczenia i dostosować plan terapeutyczny w razie potrzeby. 

Domowe sposoby, które mogą wspierać leczenie to np. chłodne kompresy, które mogą przynieść ulgę, zmniejszając podrażnienie skóry i łagodząc uczucie swędzenia. Regularne kąpiele w wodzie o umiarkowanej temperaturze z dodatkiem łagodnego mydła mogą również pomóc w utrzymaniu czystości skóry i zmniejszeniu podrażnień. Jako naturalny środek coraz częściej polecany jest olejek z drzewa herbacianego. Jest znany ze swoich antyseptycznych i przeciwzapalnych właściwości. 

W przypadku domowych sposobów walki ze świerzbowcem należy wyprać w wysokiej temperaturze bieliznę, pościel i ręczniki. Regularna zmiana pościeli, ręczników i ubrań oraz ich pranie w temperaturze co najmniej 60 stopni, może pomóc w eliminacji roztoczy i zapobieganiu dalszemu rozprzestrzenianiu się infekcji. Ważne jest również unikanie współdzielenia osobistych przedmiotów, takich jak ubrania, ręczniki czy pościel, z innymi osobami, bo może dojść do zakażenia lub przeniesienia choroby. 

Zapobieganie ponownemu zarażeniu – profilaktyka świerzbu.

Warto podkreślić znaczenie profilaktyki i zapobiegania ponownemu zakażeniu się świerzbu. Aby uniknąć ponownego zarażenia się świerzbowcem oraz rozprzestrzeniania się choroby, istotne jest przestrzeganie odpowiednich środków ostrożności: 

• Dezynfekcja i pranie: Ważne jest regularne pranie ubrań, pościeli, ręczników oraz innych tekstyliów w gorącej wodzie i dezynfekcja przedmiotów, które miały kontakt z zakażoną skórą.
• Izolacja: Osoby zarażone świerzbowcem powinny unikać bezpośredniego kontaktu skórnego z innymi osobami oraz nie dzielić się przedmiotami osobistymi.
• Leczenie wszystkich osób w domu: W przypadku zdiagnozowania świerzbu u jednej osoby, istotne jest leczenie wszystkich pozostałych osób mieszkających w tym samym miejscu, nawet jeśli nie wykazują objawów.

Jak uchronić siebie i bliskich przed świerzbem?

Aby skutecznie uchronić siebie i bliskie osoby przed świerzbem, warto leczenie połączyć ze skuteczną dezynfekcją. Jedną z najskuteczniejszych metod dezynfekcji, również po świerzbie, jest ozonowanie pomieszczeń. Firma RECOVERS zajmuje się specjalistycznym sprzątaniem i dezynfekcją w całej Polsce. W naszej ofercie znajdziesz: 

• ozonowanie mieszkania
• ozonowanie domu
• dezynfekcja i ozonowanie żłobków, przedszkoli i szkół
• kompleksowa dezynfekcja hoteli i restauracji
• ozonowanie magazynów i hal

Wystarczy jeden telefon, a specjaliści z RECOVERS zajmą się dezynfekcją po świerzbie.

FAQ – najczęstsze pytania

Kogo atakuje świerzb?

Świerzb występuje powszechnie na całym świecie, najczęściej w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. W środowiskach uboższych najczęściej chorują dzieci i młodzi dorośli. W krajach wysoko rozwiniętych świerzb dotyka także osoby w wieku podeszłym, z upośledzeniem odporności. Obecnie świerzb może występować u wszystkich ludzi, niezależnie od statusu socjoekonomicznego, płci oraz warunków higienicznych. Największa liczba zachorowań występuje w chłodnej porze roku, a więc w I i IV kwartale. Szacuje się, że na świecie na świerzb choruje około 300 milionów ludzi rocznie. 

Gdzie najpierw pojawia się świerzb?

Świerzb powoduje zmiany skórne rozproszone na różnych częściach ciała. Zazwyczaj pojawiają się na nadgarstkach, po bokach tułowia, w okolicy pępka i pasa, w zgięciach stawowych i fałdach skórnych. U mężczyzn mogą objąć okolice narządów płciowych, np. prącia i worka mosznowego, natomiast u kobiet zmiany chorobowe mogą pojawiać się na wargach sromowych, na skórze w okolicy krocza oraz w okolicy brodawek sutkowych. W przypadku dzieci świerzb najczęściej zajmuje skórę dłoni oraz stóp. 

Po jakim czasie wychodzi świerzb?

Pierwsze objawy zakażenia świerzbem po kontakcie z chorą osobą lub zakażonymi przedmiotami pojawiają się po około 3-6 tygodniach od momentu zarażenia. Przy drugim zakażeniu inkubacja trwa 2-3 dni i w tym czasie też zarażamy. Cykl życiowy świerzbowca odbywa się w warstwie naskórka człowieka, gdzie samice tworzą korytarze w górnej warstwie skóry, w których składają jaja.